Er is een wereldwijd standaardformaat voor openbaarvervoerdata, het zogenaamde GTFS. GTFS staat voor General Transit Feed Specification. In Nederland wordt openbaarvervoerdata gedistribueerd door het NDOV Loket. De website OVapi converteert deze data in het GTFS-formaat als één landsdekkend bestand met daarin data van alle OV-vervoerders. Deze data wordt iedere dag ververst en bevat alle dienstregelingen van treinen, bussen, metro’s en trams. De data bestaat uit negen tekstbestanden (afbeelding 1).
Met ArcGIS Network Analyst kunnen veel verschillende routeringsvraagstukken efficiënt worden opgelost. Zoals het bepalen van routes langs meerdere locaties, het berekenen van verzorgingsgebieden van winkels of logistieke vraagstukken. Denk hierbij aan het bepalen van de optimale route wanneer vijf bezorgers 200 pakketten moeten bezorgen bij 150 verschillende klanten in heel Nederland. Ook het genereren van een route waarbij de reiziger gebruikt maakt van openbaar vervoer is mogelijk. Daarbij is het wel noodzakelijk een OV-netwerk toe te voegen aan Network Analyst.
Meer informatie
Meer weten over ArcGIS Network Analyst? Klik hier.
Esri Nederland
Ernst Eijkelenboom
Om routeringsvraagstukken uit te voeren in ArcGIS Pro wordt gebruik gemaakt van een lokale netwerkdataset of een netwerkdataset die beschikbaar wordt gesteld in ArcGIS Online. Voor de lokale netwerkdataset is er veel keuzevrijheid. Esri biedt op basis van data van Here een kant-en-klare dataset aan, in de vorm van StreetMap Premium. Wie zelf wil bepalen hoe de dataset eruit ziet en zijn eigen instellingen wil definiëren, kan bijvoorbeeld kiezen om een netwerkdataset te maken op basis van OpenStreetMap Data. Esri Nederland biedt hiervoor al een volledige geprepareerde netwerkdataset aan, direct te gebruiken in ArcGIS Pro. Deze netwerkdataset is niet alleen geschikt om te routeren voor auto’s, maar ook voor bussen, vrachtwagens, fietsers en wandelaars.
Afbeelding 5
In ArcGIS Pro is standaard een Toolbox aanwezig om de GTFS-data naar een geodatabase om te zetten, zodat deze gebruikt kan worden in Network Analyst (afbeelding 2).
De toolbox biedt verschillende tools, zoals de GTFS Stops To Features en de GTFS Shapes To Features. Deze twee tools maken featureclasses aan met de haltes en de routes. (afbeelding 3).
Voor Network Analyst hebben we een Network Dataset nodig. Met de GTFS To Public Transit Data Model-tool wordt de GTFS-data omgezet in een GTFS-netwerkdataset (afbeelding 4). Niet alleen de haltes en de routes worden geladen, ook de dienstregeling wordt hier aan toegevoegd, zodat dit gebruikt kan worden in routeringsvraagstukken. Zo wordt bijvoorbeeld zichtbaar dat er op zondag om 8 uur ’s ochtends minder bussen rijden dan op hetzelfde tijdstip op maandagochtend.
De GTFS To Public Transit Data Model-tool zet de GTFS data om in een aantal tabellen en featureclasses. Ook nu worden er twee featureclasses aangemaakt. Eén voor de haltes (featureclass Stops) en een voor de routes. Dit is een lijnen-featureclass (LineVariantElements) met rechte lijnen tussen de verschillende haltes. Deze laatste featureclass is niet bedoeld voor visualisatie, maar voor het routeringsalgoritme (afbeelding 5).
Om een multimodaal netwerk te maken is ook wegendata nodig, zodat we van en naar een halte kunnen lopen. Hiervoor kunnen we data van OSM gebruiken. Een featureclass met wegendata kan in dezelfde Feature Dataset geplaatst worden als de GTFS-data. Omdat de haltes uit de GTFS-data in het algemeen niet op de wegen van OSM aansluiten (deze liggen er meestal naast), is er een tool aanwezig om de haltes te koppelen aan de wegen (afbeelding 6). Hiervoor is het wel noodzakelijk dat de wegendata eerst voorzien wordt van twee extra velden: een veld RestrictPedestrians om aan te geven of je over een weg wel of niet mag lopen en een veld ROAD_CLASS. Dit veld wordt gebruikt om wandelinstructies te geven.
Met de Connect Public Transit Data Model To Streets-tool (afbeelding 7) worden er twee nieuwe featureclasses gemaakt, StopsOnStreets en StopConnectors. Deze zorgen ervoor dat de twee netwerken aan elkaar worden gekoppeld door een lijn tussen de halte en wegendata te maken en een extra connectiepunt op de wegendata (afbeelding 8).
Nu de twee netwerken met elkaar verbonden zijn kan de Network Dataset gemaakt worden. Met de Create Network Dataset From Template-tool kan op basis van een template het netwerk worden aangemaakt. Na het valideren van de netwerktopologie is het multimodale netwerk klaar voor gebruik.
Afbeelding 9 en 10
Afbeelding 8
Afbeelding 7
Afbeelding 6
Afbeelding 4
Wat in de OpenStreetMap (OSM) data niet aanwezig is, is informatie over het openbaar vervoer. Hoe kom ik vanaf mijn huis met het OV naar mijn werk? Zo’n route is bijvoorbeeld: loop vanaf huis naar de dichtstbijzijnde bushalte, neem de bus naar het treinstation, reis met de trein naar de stad, om vervolgens over te stappen op de metro of de tram. Het laatste stuk naar kantoor wordt dan weer wandelend afgelegd. Omdat we gebruik maken van verschillende netwerken, het stratennetwerk en het OV-netwerk, spreken we van een multimodaal netwerk. Dit vraagstuk kan met Network Analyst worden opgelost. Maar daarvoor is wel een OV-netwerk noodzakelijk. Vervolgens biedt ArcGIS Pro diverse mogelijkheden om analyses op deze data te doen.
Afbeelding 3
Afbeelding 2
Afbeelding 1
Met ArcGIS Pro en de Network Analyst-extensie is het mogelijk om met functies uit de Public Transit Tools-Toolbox een multimodaal netwerk op te bouwen, gebaseerd op wegendata van OpenStreetMap en openbaarvervoerdata in GTFS-formaat. Deze Toolbox is beschikbaar in ArcGIS Pro met een Standard of Advanced licentie in combinatie met de Network Analyst-extensie.
In het volgende nummer van het Esri Magazine ga ik verder in op de analysemogelijkheden van dit netwerk. Ter inspiratie hiervoor de bereikbaarheid van NS-station Arnhem in 60 minuten om 06:15 uur (afbeelding 9) en om 07:45 uur (afbeelding 10) op 15 oktober 2021. Houd het volgende magazine dus in de gaten!
Meer informatie
Meer weten over ArcGIS Network Analyst? Klik hier.
Er is een wereldwijd standaardformaat voor openbaarvervoerdata, het zogenaamde GTFS. GTFS staat voor General Transit Feed Specification. In Nederland wordt openbaarvervoerdata gedistribueerd door het NDOV Loket. De website OVapi converteert deze data in het GTFS-formaat als één landsdekkend bestand met daarin data van alle OV-vervoerders. Deze data wordt iedere dag ververst en bevat alle dienstregelingen van treinen, bussen, metro’s en trams. De data bestaat uit negen tekstbestanden (afbeelding 1).
Afbeelding 1
Wat in de OpenStreetMap (OSM) data niet aanwezig is, is informatie over het openbaar vervoer. Hoe kom ik vanaf mijn huis met het OV naar mijn werk? Zo’n route is bijvoorbeeld: loop vanaf huis naar de dichtstbijzijnde bushalte, neem de bus naar het treinstation, reis met de trein naar de stad, om vervolgens over te stappen op de metro of de tram. Het laatste stuk naar kantoor wordt dan weer wandelend afgelegd. Omdat we gebruik maken van verschillende netwerken, het stratennetwerk en het OV-netwerk, spreken we van een multimodaal netwerk. Dit vraagstuk kan met Network Analyst worden opgelost. Maar daarvoor is wel een OV-netwerk noodzakelijk. Vervolgens biedt ArcGIS Pro diverse mogelijkheden om analyses op deze data te doen.
Om routeringsvraagstukken uit te voeren in ArcGIS Pro wordt gebruik gemaakt van een lokale netwerkdataset of een netwerkdataset die beschikbaar wordt gesteld in ArcGIS Online. Voor de lokale netwerkdataset is er veel keuzevrijheid. Esri biedt op basis van data van Here een kant-en-klare dataset aan, in de vorm van StreetMap Premium. Wie zelf wil bepalen hoe de dataset eruit ziet en zijn eigen instellingen wil definiëren, kan bijvoorbeeld kiezen om een netwerkdataset te maken op basis van OpenStreetMap Data. Esri Nederland biedt hiervoor al een volledige geprepareerde netwerkdataset aan, direct te gebruiken in ArcGIS Pro. Deze netwerkdataset is niet alleen geschikt om te routeren voor auto’s, maar ook voor bussen, vrachtwagens, fietsers en wandelaars.
Met ArcGIS Network Analyst kunnen veel verschillende routeringsvraagstukken efficiënt worden opgelost. Zoals het bepalen van routes langs meerdere locaties, het berekenen van verzorgingsgebieden van winkels of logistieke vraagstukken. Denk hierbij aan het bepalen van de optimale route wanneer vijf bezorgers 200 pakketten moeten bezorgen bij 150 verschillende klanten in heel Nederland. Ook het genereren van een route waarbij de reiziger gebruikt maakt van openbaar vervoer is mogelijk. Daarbij is het wel noodzakelijk een OV-netwerk toe te voegen aan Network Analyst.
In ArcGIS Pro is standaard een Toolbox aanwezig om de GTFS-data naar een geodatabase om te zetten, zodat deze gebruikt kan worden in Network Analyst (afbeelding 2).
De toolbox biedt verschillende tools, zoals de GTFS Stops To Features en de GTFS Shapes To Features. Deze twee tools maken featureclasses aan met de haltes en de routes. (afbeelding 3).
Voor Network Analyst hebben we een Network Dataset nodig. Met de GTFS To Public Transit Data Model-tool wordt de GTFS-data omgezet in een GTFS-netwerkdataset (afbeelding 4). Niet alleen de haltes en de routes worden geladen, ook de dienstregeling wordt hier aan toegevoegd, zodat dit gebruikt kan worden in routeringsvraagstukken. Zo wordt bijvoorbeeld zichtbaar dat er op zondag om 8 uur ’s ochtends minder bussen rijden dan op hetzelfde tijdstip op maandagochtend.
De GTFS To Public Transit Data Model-tool zet de GTFS data om in een aantal tabellen en featureclasses. Ook nu worden er twee featureclasses aangemaakt. Eén voor de haltes (featureclass Stops) en een voor de routes. Dit is een lijnen-featureclass (LineVariantElements) met rechte lijnen tussen de verschillende haltes. Deze laatste featureclass is niet bedoeld voor visualisatie, maar voor het routeringsalgoritme (afbeelding 5).
Om een multimodaal-netwerk te maken zijn ook wegendata nodig, zodat we van en naar een halte kunnen lopen. Hiervoor kunnen we data van OSM gebruiken. Een featureclass met wegendata kan in dezelfde Feature Dataset geplaatst worden als de GTFS-data. Omdat de haltes uit de GTFS-data in het algemeen niet op de wegen van OSM aansluiten (deze liggen er meestal naast), is er een tool aanwezig om de haltes te koppelen aan de wegen (afbeelding 6). Hiervoor is het wel noodzakelijk dat de wegendata eerst voorzien wordt van twee extra velden: een veld RestrictPedestrians om aan te geven of je over een weg wel of niet mag lopen en een veld ROAD_CLASS. Dit veld wordt gebruikt om wandelinstructies te geven.
Met de Connect Public Transit Data Model To Streets-tool (afbeelding 7) worden er twee nieuwe featureclasses gemaakt, StopsOnStreets en StopConnectors. Deze zorgen ervoor dat de twee netwerken aan elkaar worden gekoppeld door een lijn tussen de halte en wegendata te maken en een extra connectiepunt op de wegendata (afbeelding 8).
Nu de twee netwerken met elkaar verbonden zijn kan de Network Dataset gemaakt worden. Met de Create Network Dataset From Template-tool kan op basis van een template het netwerk worden aangemaakt. Na het valideren van de netwerktopologie is het multimodale netwerk klaar voor gebruik.
Afbeelding 3
Esri Nederland
Ernst Eijkelenboom
Afbeelding 4
Met ArcGIS Pro en de Network Analyst-extensie is het mogelijk om met functies uit de Public Transit Tools-Toolbox een multimodaal netwerk op te bouwen, gebaseerd op wegendata van OpenStreetMap en openbaarvervoerdata in GTFS-formaat. Deze Toolbox is beschikbaar in ArcGIS Pro met een Standard of Advanced licentie in combinatie met de Network Analyst-extensie.
In het volgende nummer van het Esri Magazine ga ik verder in op de analysemogelijkheden van dit netwerk. Ter inspiratie hiervoor de bereikbaarheid van NS-station Arnhem in 60 minuten om 06:15 uur (afbeelding 9) en om 07:45 uur (afbeelding 10) op 15 oktober 2021. Houd het volgende magazine dus in de gaten!
Afbeelding 2
Afbeelding 10
Afbeelding 9
Afbeelding 8
Afbeelding 7
Afbeelding 6
Afbeelding 5