"
"
Rob van der Krogt
projectleider BRO 3D, Geologische Dienst Nederland (onderdeel van TNO)
Of het nu gaat over de aanleg van infrastructuur, woningbouw, klimaatadaptatie of de energietransitie: boven- en ondergrond wil je graag samen in beeld brengen voor een integraal ontwerp. Dankzij het project ‘BRO 3D’ is dat straks heel eenvoudig.
CONTENT HUB
Tekst: Ellen van den Berg. Beeld: Esri Nedrland
De samenstelling van de ondergrond van Nederland verschilt van plek tot plek. Dat is relevant voor allerlei verschillende ruimtelijke vraagstukken. Denk bijvoorbeeld aan de aanleg van infrastructuur, woningbouw, energietransitie, klimaatadaptatie, veiligheid. Daarbij is het huidige beleid: water en bodem zijn sturend. Gelukkig is er een schat aan data en modellen over de ondergrond beschikbaar. Sinds de invoering van de Basisregistratie Ondergrond (BRO) worden gevalideerde ondergrondgegevens gestandaardiseerd beschikbaar gesteld.
Ieder jaar worden er meer ondergrondgegevens opgenomen in de BRO en voor iedereen toegankelijk gemaakt. Het gebruik van data en modellen uit de Basisregistratie Ondergrond in GIS-software vergt nu echter nog de nodige handelingen van gebruikers. Daardoor ontstaat de wens deze data en modellen als kant-en-klare 3D-webservices aan te bieden, zodat gebruik ervan laagdrempeliger wordt. Hier wordt nu hard aan gewerkt. Stap voor stap komen er nieuwe datasets beschikbaar als 3D-webservices.
Ondergrond van Enschede
GeoTOP: een 3D-model dat de ondergrond tot maximaal 50 meter onder NAP in blokken (voxels) van 100 x 100 x 0,5 meter weergeeft. Het model geeft informatie over de laagopbouw en grondsoort (zand, grind, klei of veen) van de ondiepe ondergrond van Nederland. GeoTOP heeft een gebruiksschaal die past bij toepassingen op provinciaal, gemeentelijk of wijkniveau. Bij ondergrondvraagstukken op een grotere schaal (straatniveau of individuele gebouwen) kan GeoTOP dienen als raamwerk waarbinnen meer detail wordt aangebracht. (Zie kader ‘Patronen in de bodem ontdekken’)
Sonderingen: geotechnisch sondeeronderzoek is onderzoek dat tot doel heeft informatie over de bodemkundige of geologische opbouw van de ondergrond te verwerven. Hierbij worden in het veld metingen aan de ondergrond gedaan door een kegelvormige sonde (conus) de grond in te drukken. Met deze sonde wordt onder andere de weerstand en de wrijving die de conus op de weg naar beneden ondervindt gemeten.
REGIS II: een 3D-model van de laagopbouw en hydraulische eigenschappen van de matig diepe ondergrond van Nederland tot ongeveer 500 meter diep, met een maximum diepte van 1200 m in de Roerdalslenk. Dit model geeft aan wat goed waterdoorlatende en slecht waterdoorlatende lagen in de ondergrond zijn en vormt de basis voor het maken van landelijke en regionale grondwatermodellen.
Grondwatermonitoringsputten: er worden diverse onderzoeken naar de kwantiteit en kwaliteit van het grondwater gedaan. Het gaat in het algemeen om putten die zijn ingericht om de kwaliteit en de kwantiteit van het grondwater over langere tijd te kunnen monitoren.
De BRO bevat verschillende datasets. Stapsgewijs komen de volgende BRO-datasets als 3D-webservices beschikbaar:
Het GeoTOP-model is opgebouwd uit voxels. In deze app worden de mogelijkheden van een Voxellaag aangetoond. Zo is het mogelijk in de viewer de verticale overdrijving aan te passen. In de geologie wordt verticale overdrijving vaak gebruikt om meer details te zien in de ondergrondlagen. Hierdoor zijn in de ondergrond van Zeeland de oude afzettingen duidelijker te zien . Bij Zeeland denken mensen vaak aan klei en zand, maar er komt ook vrij veel veen in de ondergrond voor. Dat wordt zichtbaar wanneer de klei- en zandlagen uitgezet worden in de interactieve legenda. Komende tijd wordt in het 'BRO-3D'-project nog extra aandacht besteed aan de juiste wijze van visualisatie van deze zogenaamde 'lithoklassen'.
3D-webservices leveren datalagen die direct toe te voegen zijn in een 3D-omgeving zonder dat verdere handelingen nodig zijn, zoals data downloaden en bewerken. Met één klik op de knop is een dataset uit de BRO, bijvoorbeeld een bepaalde weergave van GeoTOP, vanuit de Levende Atlas toe te voegen in een webscene. Dit maakt het eenvoudiger om ondergrondgegevens te laden en te bekijken in een 3D GIS-omgeving.
Het is een groot voordeel om de ondergrond in 3D te kunnen bekijken, omdat de ondergrond van Nederland erg variabel is. Een boring of een 2D verticale doorsnede hoeft niet representatief te zijn voor het hele gebied in kwestie. Dat maakt de samenstelling van de ondergrond letterlijk en figuurlijk inzichtelijk in een 3D virtuele weergave van de werkelijkheid. De BRO-webservices zijn een waardevolle manier om meerdere soorten ondergrondgegevens tegelijk kant-en-klaar op te nemen in digital twins.
Zalmhaventoren Rotterdam: fundering met heipalen, grondsamenstelling en plek van leidingen
Een 3D GIS-omgeving maakt het mogelijk om de beschikbare ondergrondgegevens te combineren met andere gegevens. Door relevante gegevens van zowel onder- als bovengrond in onderlinge samenhang te visualiseren, krijgen gebruikers een completer beeld van een bepaald vraagstuk. Om bijvoorbeeld zicht te krijgen op de kansen en risico’s van het ruimtegebruik in de ondiepe ondergrond, is het waardevol om de data te combineren met rioleringen, funderingen, kabels en leidingen. Door ondergrondgegevens te combineren met de bovengrondse vraag en aanbod van warmte, wordt zichtbaar waar warmte- en koudeopslag in de ondergrond een oplossing zou kunnen bieden. In het landelijk gebied is deze informatie ondersteunend bij vraagstukken rondom waterhuishouding, landinrichting, drinkwater en waterkeringen. Ieder vraagstuk vraagt om zijn eigen slimme datacombinatie.
De Basisregistratie Ondergrond (BRO) is een centrale database waarin publieke gegevens over de ondergrond van Nederland worden opgeslagen. Deze gegevens zijn van belang voor een breed scala aan toepassingen, zoals stedelijke planning, de woonopgave, klimaatadaptatie en de energietransitie. Overheden leggen voor dezelfde objecten dezelfde, betrouwbare, algemene gegevens vast.
Meer informatie
Volg het laatste nieuws rondom het content-aanbod van Esri Nederland via de Esri Nederland Content Hub.
GeoTOP: een 3D-model dat de ondergrond tot maximaal 50 meter onder NAP in blokken (voxels) van 100 x 100 x 0,5 meter weergeeft. Het model geeft informatie over de laagopbouw en grondsoort (zand, grind, klei of veen) van de ondiepe ondergrond van Nederland. GeoTOP heeft een gebruiksschaal die past bij toepassingen op provinciaal, gemeentelijk of wijkniveau. Bij ondergrondvraagstukken op een grotere schaal (straatniveau of individuele gebouwen) kan GeoTOP dienen als raamwerk waarbinnen meer detail wordt aangebracht. (Zie kader ‘Patronen in de bodem ontdekken’)
Sonderingen: geotechnisch sondeeronderzoek is onderzoek dat tot doel heeft informatie over de bodemkundige of geologische opbouw van de ondergrond te verwerven. Hierbij worden in het veld metingen aan de ondergrond gedaan door een kegelvormige sonde (conus) de grond in te drukken. Met deze sonde wordt onder andere de weerstand en de wrijving die de conus op de weg naar beneden ondervindt gemeten.
REGIS II: een 3D-model van de laagopbouw en hydraulische eigenschappen van de matig diepe ondergrond van Nederland tot ongeveer 500 meter diep, met een maximum diepte van 1200 m in de Roerdalslenk. Dit model geeft aan wat goed waterdoorlatende en slecht waterdoorlatende lagen in de ondergrond zijn en vormt de basis voor het maken van landelijke en regionale grondwatermodellen.
Grondwatermonitoringsputten: er worden diverse onderzoeken naar de kwantiteit en kwaliteit van het grondwater gedaan. Het gaat in het algemeen om putten die zijn ingericht om de kwaliteit en de kwantiteit van het grondwater over langere tijd te kunnen monitoren.
De BRO bevat verschillende datasets. Stapsgewijs komen de volgende BRO-datasets als 3D-webservices beschikbaar:
Het GeoTOP-model is opgebouwd uit voxels. In deze app worden de mogelijkheden van een Voxellaag aangetoond. Zo is het mogelijk in de viewer de verticale overdrijving aan te passen. In de geologie wordt verticale overdrijving vaak gebruikt om meer details te zien in de ondergrondlagen. Hierdoor zijn in de ondergrond van Zeeland de oude afzettingen duidelijker te zien . Bij Zeeland denken mensen vaak aan klei en zand, maar er komt ook vrij veel veen in de ondergrond voor. Dat wordt zichtbaar wanneer de klei- en zandlagen uitgezet worden in de interactieve legenda. Komende tijd wordt in het 'BRO-3D'-project nog extra aandacht besteed aan de juiste wijze van visualisatie van deze zogenaamde 'lithoklassen'.
CONTENT HUB
Meer informatie
Volg het laatste nieuws rondom het content-aanbod van Esri Nederland via de Esri Nederland Content Hub.
Ondergrond van Enschede
Een 3D GIS-omgeving maakt het mogelijk om de beschikbare ondergrondgegevens te combineren met andere gegevens. Door relevante gegevens van zowel onder- als bovengrond in onderlinge samenhang te visualiseren, krijgen gebruikers een completer beeld van een bepaald vraagstuk. Om bijvoorbeeld zicht te krijgen op de kansen en risico’s van het ruimtegebruik in de ondiepe ondergrond, is het waardevol om de data te combineren met rioleringen, funderingen, kabels en leidingen. Door ondergrondgegevens te combineren met de bovengrondse vraag en aanbod van warmte, wordt zichtbaar waar warmte- en koudeopslag in de ondergrond een oplossing zou kunnen bieden. In het landelijk gebied is deze informatie ondersteunend bij vraagstukken rondom waterhuishouding, landinrichting, drinkwater en waterkeringen . Ieder vraagstuk vraagt om zijn eigen slimme datacombinatie.
Rob van der Krogt
projectleider BRO 3D, Geologische Dienst Nederland (onderdeel van TNO)
"
"
Of het nu gaat over de aanleg van infrastructuur, woningbouw, klimaatadaptatie of de energietransitie: boven- en ondergrond wil je graag samen in beeld brengen voor een integraal ontwerp. Dankzij het project ‘BRO 3D’ is dat straks heel eenvoudig.
3D-webservices leveren datalagen die direct toe te voegen zijn in een 3D-omgeving zonder dat verdere handelingen nodig zijn, zoals data downloaden en bewerken. Met één klik op de knop is een dataset uit de BRO, bijvoorbeeld een bepaalde weergave van GeoTOP, vanuit de Levende Atlas toe te voegen in een webscene. Dit maakt het eenvoudiger om ondergrondgegevens te laden en te bekijken in een 3D GIS-omgeving.
Het is een groot voordeel om de ondergrond in 3D te kunnen bekijken, omdat de ondergrond van Nederland erg variabel is. Een boring of een 2D verticale doorsnede hoeft niet representatief te zijn voor het hele gebied in kwestie. Dat maakt de samenstelling van de ondergrond letterlijk en figuurlijk inzichtelijk in een 3D virtuele weergave van de werkelijkheid. De BRO-webservices zijn een waardevolle manier om meerdere soorten ondergrondgegevens tegelijk kant-en-klaar op te nemen in digital twins.
De Basisregistratie Ondergrond (BRO) is een centrale database waarin publieke gegevens over de ondergrond van Nederland worden opgeslagen. Deze gegevens zijn van belang voor een breed scala aan toepassingen, zoals stedelijke planning, de woonopgave, klimaatadaptatie en de energietransitie. Overheden leggen voor dezelfde objecten dezelfde, betrouwbare, algemene gegevens vast.
Zalmhaventoren Rotterdam: fundering met heipalen, grondsamenstelling en plek van leidingen
Ieder jaar worden er meer ondergrondgegevens opgenomen in de BRO en voor iedereen toegankelijk gemaakt. Het gebruik van data en modellen uit de Basisregistratie Ondergrond in GIS-software vergt nu echter nog de nodige handelingen van gebruikers. Daardoor ontstaat de wens deze data en modellen als kant-en-klare 3D-webservices aan te bieden, zodat gebruik ervan laagdrempeliger wordt. Hier wordt nu hard aan gewerkt. Stap voor stap komen er nieuwe datasets beschikbaar als 3D-webservices.
Tekst: Ellen van den Berg. Beeld: Esri Nedrland
De samenstelling van de ondergrond van Nederland verschilt van plek tot plek. Dat is relevant voor allerlei verschillende ruimtelijke vraagstukken. Denk bijvoorbeeld aan de aanleg van infrastructuur, woningbouw, energietransitie, klimaatadaptatie, veiligheid. Daarbij is het huidige beleid: water en bodem zijn sturend. Gelukkig is er een schat aan data en modellen over de ondergrond beschikbaar. Sinds de invoering van de Basisregistratie Ondergrond (BRO) worden gevalideerde ondergrondgegevens gestandaardiseerd beschikbaar gesteld.